Beslissende keuzes

Als kind wordt er veel voor je besloten. Terugkijkend kan ik zien wat die momenten voor me hebben betekend.
We zijn vaak verhuisd: ik bezocht 2 kleuterscholen (zoals die er destijds nog waren), 2 basisscholen, 3 middelbare scholen. Niet mijn keuze. Wat ik leerde was dat ik afscheid kan nemen. Dat ik me steeds opnieuw tot een groep kan verhouden. Dat ik er niet altijd bij hoor en dat dat ook niet altijd hoeft.
Omdat mijn ouders allebei werkten – wat in die tijd eerder uitzondering dan regel was – kreeg ik al jong een sleutel van het huis. Het leerde me alleen te kunnen zijn en me verantwoordelijk te voelen.

Ik volgde het atheneum. De vader van een vriendinnetje zei dat het logisch zou zijn als ik naar de universiteit zou gaan, anders zou het ‘zonde’ zijn. Ik koos voor de toneelschool. De toneelschool koos niet meteen voor mij. Een paar weken probeerde ik toch die universiteit.
Ik leerde dat ik aan niemand verplicht was te gaan studeren en dat ik weliswaar graag las en veel theorie kon verwerken, maar dat mijn liefde ligt bij het toepasbaar maken ervan.

Ik leerde dat ik afwijzingen aan kan. Drie afwijzingen na intensieve selectieprocedures brachten me soms aan het twijfelen maar niet aan het wankelen. Ik leerde dat ik misschien niet direct kon bereiken wat ik wilde: toegelaten worden tot een toneelschool, maar dat ik wel een eerste stap kon zetten op de weg ernaartoe. Iets wat wél kon. Zo nam ik spraakles, zangles, bewegingles, spelles en bereidde ik mezelf voor op een nieuwe aanmelding.

Ik leerde geld verdienen, zodat ik die lessen ook kon betalen. Ik ging werken bij een schade-expertisebureau na een tip over een vacature. Ineens had ik voordeel van het typediploma dat ik verplicht moest halen op mijn 13e. Ik werkte rapporten uit, brieven, nam de telefoon aan, net als twee oudere collega’s. Eén voor een werden zij ziek en waren ze langere tijd afwezig. Ik leerde dat ik niet in paniek hoef te raken. Gestaag doorwerken maakte dat ik op mijn 19e de spil van het kantoor werd. De directeur riep me bij zich en zei dat hij zich schaamde dat ik dat allemaal deed voor het minimumloon. Hij gaf me een flinke opslag. Ik leerde dat ik mijn schouders ergens onder kon zetten. En dat het werd gewaardeerd.

Na 4 selectieprocedures aan verschillende toneelscholen werd ik toegelaten tot de Arnhemse Toneelschool.
Ik leerde dat ik mezelf kon laten zien, zonder mezelf geweld aan te doen en te accepteren dat dat mij misschien meer tijd kost dan anderen.

Op de toneelschool waren er gesprekken over kunst, over waar je wel en niet moest willen werken. Over wat het hoogste goed was voor acteurs. Ik kreeg de kans om in een serie te spelen, won een Gouden Kalf, speelde bij verschillende theatergezelschappen en maakte eigen voorstellingen. Ik leerde dat spelen een grote liefde van me is, maar dat de omstandigheden uitmaken. Ook nu koos ik voor het toepasbaar maken. Spelen in een zwarte doos of op het witte doek is een mooie ervaring, maar draagt het risico in zich dat het net zo weinig met het echte leven te maken heeft als de theoretische beschouwingen aan de universitaire faculteit psychologie.
Ik koos ervoor een groot deel van mijn spelen te verplaatsen naar de echte wereld, tussen de mensen in, en samen met hen uit te zoeken hoe echte beleving en emoties in een fictieve situatie konden bijdragen aan meer gedragsrepertoire van mij en de ander. Aan het authentiek vervullen van rollen. Aan goede gesprekken, goede samenwerking.
Elke keer als ik daar meer voor wilde leren, meldde ik me ergens aan. Voor de opleiding dramatherapie, voor de opleiding Bedrijfspsychologie, voor de certificering van de 16pf5 vragenlijst.
Ik probeerde een vast dienstverband uit en merkte dat ik meer vrijheid nodig had en ging weer ondernemen.
Ik merkte dat ik goed alleen kan werken, maar dat ik ook intensief kan samenwerken, zoals met collega-ondernemer André Witbreuk, met wie ik samen de WWLA Opleiding heb opgezet. In de samenwerking met hem leerde ik hoe verrijkend het is om van elkaar te verschillen.
Ik leerde websites bouwen, filmpjes maken, social media gebruiken.

Ik leerde dat ondernemen is: in beweging blijven. Ook als alles wordt stilgezet. Toen in de coronajaren alles op slot ging, meldde ik me aan bij een verpleeghuis. Ik maakte met collega-acteurs een film over de impact van de crisis op bewoners en familie en op medewerkers.
Ik volgde opleidingen tot Vertrouwenspersoon en HR-professional en begon een onderzoek bij een van mijn opdrachtgevers.
In het verpleeghuis werkte ik een jaar als medewerker welzijn. Daarna heb ik in een ander verpleeghuis nog een halfjaar als gastvrouw gewerkt en waardevolle ervaring opgedaan voor mijn werk als coach, trainingsacteur en trainer in de zorg.
Ik leerde dat ik bereid ben steeds nieuwe wegen te vinden en dat ik daar gelukkig van word.

Ik zag veel mensen relaties krijgen, samenwonen, trouwen, kinderen krijgen. Ik leerde dat ik relaties kan aangaan maar ook eigen ruimte nodig heb. Dat ik er goed aan doe mezelf te blijven in relatie met de ander. Dat ik knopen durf door te hakken en alleenstaande ouder kan zijn; kostwinner en toch kan blijven ondernemen.

Ik leerde dat ik er blij van word om nieuwe dingen te (blijven) leren. Dat ik mezelf niet hoef te verplichten als ik iets begin het ook af te maken en halverwege kan ontdekken dat mijn weg een andere is, en dat ik er dan ook van heb geleerd. Ik leerde dat ik niet alles hoef te leren op de manier waarop een docent of trainer dat voorschrijft en dat het waardevol is mezelf te leren kennen in hoe ik het beste leer.
Zo hoef ik van mezelf niet eindeloos stillevens te maken, te leren landschappen in perspectief te tekenen of alle kleuren te leren mengen, voor ik een portret mag schilderen. Zoals ik eerder mezelf ontsloeg van de plicht noten te leren lezen, alleen oefeningen te zingen voordat ik een nummer zou gaan zingen. Het leerde me dat plezier in leren en ontwikkelen belangrijk is, net als keuzes en het vinden van een weg die bij je past.